Eenheid in verscheidenheid
Wanneer we beginnen met onze zoektocht in het land van spiritualiteit, zien we vaak door de bomen het bos niet meer. Er is zo ontzettend veel aanbod. Dat heeft naar mijn idee negatieve en positieve kanten. Daar gaat deze blog nu niet over, deze blogpost gaat over tradities.
Want een sjamanistische of heidense, levende traditie, die hebben we niet meer. Gelukkig zijn er hele mooie en fijne mensen bezig met dit te reconstrueren op een authentieke manier en die dicht tegen de bronnen van de geschiedenis aan leunen. Helemaal zeker weten wat men deed voordat het christendom zijn intrede maakte, zullen we misschien nooit doen, maar toch loont het de moeite het te proberen.
Daarnaast is het tevens een misvatting dat we hier in Europa en zelfs in de Lage Landen te maken hadden met één traditie met uniforme werkwijze, met dezelfde goden, godinnen en wezens. Alleen al voor waterwezens zijn er meer dan 20 verschillende namen in onze streken. Dat neemt niet weg dat er ook grote overeenkomsten zijn tussen ons en bijvoorbeeld Scandinavië met hun nokken en wij met onze water ‘nekker’ wat naar mijn idee teruggaat op een gemeenschappelijke bron van religieus leven van onze voorouders. De Indo-Europese traditie misschien?
Het probleem wat er naar mijn mening bij komt wanneer we onderzoek doen, is dat we vanuit ons hoofd iets gaan benaderen wat natuurlijk eigenlijk sterk niet-rationeel is. De wezens, de geesten, de ongeziene wereld laat zich niet verklaren door boeken en door het intellect. Onderzoek doen is een kracht, zeker als het goed objectief onderzoek is, maar ook een valkuil.
Een tweede valkuil die ik heb opgemerkt is het ego. Mensen die elkaar in de haren vliegen om hun gelijk te halen, waarbij er verhitte discussies en bijna een soort van vervolgingen optreden door een soort heidense politie die anderen achterna zit vanwege een verkeerde verwoording van een bepaald volksfeest of godin en het stelselmatig op agressieve wijze corrigeren van anderen. Op deze wijze een sterke censuurcultuur gecreëerd, die verdeling en een onveilig klimaat veroorzaakt die nog meer op de kerkelijke vervolgingen lijkt dan vermoedelijk het heidendom was in oude tijden. We weten dat onze heidense voorouders veel meer ontspannen omgingen met andersdenkenden dan de kerk en vermoedelijk zelfs nog meer dan wij vandaag de dag.
Ergens zit het er bij veel mensen in, dat we een soort eensgezinde, verenigde soort religie zouden zijn van heidenen en aanverwanten waarbij één groep het ‘goed doet’ en de rest een beetje loopt te klungelen. Vermoedelijk zijn er mensen die het ook wel zien zitten om hier de ‘leiding’ in te nemen.
Daarnaast hebben we de ‘hype’ en de ‘vercommercialisering’ van dit hele oude goed, waarin mensen een leuk slaatje lijken te slaan uit het delen van kennis en dit mooi verpakken met gave lay-outs en coole plaatjes en heftige concurrentie voeren.
Ik bied ook betaalde zaken aan, van een zak met appels kan ik geen energierekening betalen, maar maak ik dikke winsten? Niet bepaald. Ik vraag betaling om dit werk te kunnen doen, full-time, om zo al mijn energie en moeite in dit werk te kunnen steken. Met een extra baan ernaast – en ik weet hoe het is – lukt dit gewoonweg niet. Dit werk vraagt 100% inzet en volledige toewijding, al het geld dat daarom me toegaat komt dus weer in hetzelfde werk terecht in de vorm van investeringen en handreikingen voor mensen die weinig geld hebben zodat ik hen korting kan geven op workshops en sessies.
Wat ik erg mis in het hele verhaal van het reconstrueren of liever gezegd, het opnieuw introduceren van een natuur gebaseerde geloofswijze, is een duidelijke missie en visie op de hedendaagse wereld en bepalen van een zekere mate van richting. Het heidendom reconstrueren, waarom wil je dat? En waarom op die manier? Wil je sjamanisme beoefenen, waarom dan? Wil je een zogenaamde Völva worden of Veleda, waarom wil je dat dan? Voor je eigen imago, de titel, de vibe? Of heb je een duidelijke compassie voor de wereld waarin we leven en denk je dat sjamanisme de weg is naar het bereiken van een betere, fijnere, schonere en gezondere wereld?
Ik ben geïnitieerd in een levende traditie die hele oude wortels heeft, wat me overigens geen haar beter maakt dan wie ook, laat dat duidelijk zijn. Wat het me wel geeft, is veel inzicht in de overeenkomsten en verschillen van hoe wij nu op dit moment de natuurreligie en manieren van volksgeloof en heilwijzen beoefenen en bezien, hier in het moderne Europa.
In de traditie van Spirit of Wolf, waarin mijn leraar Morsuk Kam me onderwijst, zijn er specifieke richtlijnen en gebruiken die je niet in een andere traditie vindt in Siberië of in Eurazië. Sterker nog, er zijn daar in het land van het heroplevend sjamanisme, zoveel tradities dat je ze niet kunt tellen. Grote tradities zoals de Buryat, die heel bekend zijn, maar ook hele kleine familietradities, ver weg in de gebergten van Altaj, waar bijna geen mens komt en men nooit hun geboortegrond verlaat. Uiteraard hebben deze tradities overeenkomsten, zoals het bekende vuurritueel genaamd ‘kamlanie’/’kamlat’/’kamlania’ en het binden van de linten genaamd ‘chalama’ wat je tot in onze Lage Landen terugvindt (Indo-Europese herkomst, vermoedelijk). Maar zijn er ook veel verschillen, zoals de traditionele manieren van het maken van ‘snakes’ voor op het kostuum, de heilwijzen, de liederen en hun stijl, de perceptie van bepaalde grote geesten van de natuur, verschillende namen voor Moeder Aarde, Vader Hemel, en nog veel meer.
In het boek ‘the Sky-shamans from Mongolia” vertelt de auteur dat er verschillende sjamanen uit de regio zijn geïnterviewd m.b.t. hun manier van kijken naar de sjamanistische werelden en geen van de 50 sjamanen kwam met elkaar overeen!
Wanneer ik me specialiseer in een bepaald thema in mijn helingswerk, zoals bijvoorbeeld het werken met de dood, en ik wil meer informatie over de rituelen van de dood en allerlei magische gebruiken die daarmee te maken hebben – ga ik niet meteen de boeken induiken. Ik maak een kamlanie, een vuurritueel, waarin ik offers breng aan de voorouders uit mijn traditionele lijn en vraag hen of ze hun kennis over dit onderwerp met me kunnen delen omdat ik het nodig heb om mensen te helpen en zij hier oeroude kennis over bezitten. Ik zoek gericht informatie over iets wat ik in de praktijk wil brengen ten behoeve van het welzijn van anderen. Er is een directe, persoonlijke verbinding, met de geesten en de andere wereld. Dit is waar voor mij het sjamanistische, heidense en paganistische over gaat: zonder tussenkomst van een boek, een visie van een ander, een priester, een sjamaan – weer leren hoe we direct met de geesten kunnen verbinden en samen met hen werken aan het helpen een mooie wereld te bouwen en te behouden. (uiteindelijk is de sjamaan niet meer nodig…).
Kan ik wat hiaten opvullen door onderzoek te doen? Jazeker, maar de basis ligt in mijn traditie en het direct contact met de geesten.
Je kan aansluiten bij een levende traditie of de voorouders in jouw lijn zoeken die magisch werk deden en kijken of je bij hen een aansluiting kunt vinden om zo dode lijnen te doen heropleven, of beide, zoals wat ik doe. Want niet alleen ben ik kind van de lijn van sjamaan Karagai en sjamaan Morsuk, maar ook in mijn eigen voorouders zitten lijnen van mensen die zich bezighielden met wat we nu sjamanisme zouden noemen.
Hoe noemden zij hun traditie? Seidr? Dat is een noords woord, als je werkt met noordse lijnen is dat een passend woord lijkt me. Misschien noemden onze voorouders dat wat ze deden niet bij een naam, misschien noemden ze de lijn naar een bepaald dier, zoals in het totemisme, zoals hoe mijn voormoeder en niet-fysieke lerares haar lijn noemt.
Wie onderwees de eerste sjamaan? Er waren geen boeken… Wie initieerde de eerste sjamaan? De eerste Veleda, de eerste Völva? Was het een god, een godin, een voorouder, een natuurwezen? Het zijn altijd de geesten die hierin de bepalende factor zijn, dus geen boeken, geen maatschappelijke opleiding of hoog IQ of doctoraat, de geesten kijken in de ziel en bepalen wie geschikt is om een serieus pad te volgen ten dienste van de samenleving – zij weten wie geschikt is, zien de lotslijnen, zien de talenten, tijd van geboorte, voorouderlijnen, alles klopt. Net zoals het zo is voor hen die leiden, hen die geniaal kunstenaar worden, zij die prachtige boeken schrijven die ons betoveren, hen die spelen met taal in poëzie, iedereen heeft iets waar hij of zij goed in is en dat is niet voor niks! – de geesten ondersteunen de ontwikkeling die komt vanuit het hart en niet wordt ingezet puur voor eigenbelang en eigen image. Zij hebben het diepere besef dat wij allen met elkaar verbonden zijn en moeten wellicht grinniken over onze sterk individualistische ideeën dat we kleine, onbeïnvloedbare eilandjes zijn. Sterker nog, vaak komt er een aspect voor in de initiatie waarin het eigen zelf kapot gemaakt wordt om zo wijsheid te ontvangen en zich volledig te kunnen geven aan het pad der bestemming of dienstbaar te kunnen zijn aan de gemeenschap.
In onze contreien waren vele tradities, vele lijnen van wijze mannen en vrouwen waarbij er, lang geleden, in de familie magische zaken werden doorgegeven. Heette dit allemaal Seidr of sjamanisme? Vermoedelijk helemaal niet. Laat ons die namen en termen niet gebruiken om verdeeldheid te zaaien en alleenrecht te kunnen claimen op het erfgoed van onze voorouders en om anderen naar beneden te halen. We zijn met z’n allen zoekende hier in Europa, besef dat deze periode in de geschiedenis ook zo hoort te lopen – dat we zoeken, uitproberen, kaf van koren scheiden – aansluiten bij oude traditionele lijnen, naar dode eindes zoeken van oeroude lijnen, draden van onze magische voorouders, en hen volgen, ermee experimenteren. De voorouders zijn er allemaal om ons hierin te helpen. Ze roepen ons vanuit het donker; hier zijn we, reiken ons de afgeknipte eindes van hun draden aan – hier pak vast! Spin verder, spin verder!
Laat het verschil, net zoals in oude tijden, er mogen zijn. Verschil en overeenkomsten, allebei. Wat verbind ons dan, denk je misschien? De menselijke waarden; liefde, familie, eerlijkheid, compassie, empathie. Maar ook de Grote Geesten van de natuur, zoals wij hen noemen, want lopen we niet allemaal op dezelfde prachtige, voedende, Aarde? Onder dezelfde beschermende, blauwe Hemel? Zien we niet allemaal dezelfde Zon en dezelfde Maan? Laat de natuur ons samenbrengen. Laat de Zon zijn ronde door de hemel gedurende het jaar ons verenigen op alle plekken van de Aarde om de wentelingen te vieren. Laat ons daarnaast, lokale tradities ontwikkelen die in nauw contact staan met de lokale omgeving, die de geesten van de omringende natuur eren, met onze eigen heuvelgeesten, onze nabije riviergeesten, onze eigen beelden en vormen ontwikkelen – in persoonlijk en direct contact met de andere wereld. Vertrouwend op eigen beelden, de zekerheid in zichzelf zoeken en niet erbuiten – en zo de spirituele vrijheid te vinden na eeuwenlange onderdrukking van het uiten van geloof in de goddelijkheid van onze prachtige natuur.
